อาชีพที่อาจหายไป เพราะ AI จะแย่งงานมนุษย์ ?

หากเปรียบเทียบอาชีพตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน จะเห็นได้ว่า มีอาชีพหลายอย่างหายไปตามการเปลี่ยนแปลงของสังคม และมองอีกมุมก็จะพบว่า มีอาชีพใหม่ ๆ เกิดขึ้นด้วยเช่นกัน จากอดีตถึงปัจจุบัน มีอาชีพอะไรบ้างที่หายไปแล้ว เช่น ก่อนจะมีนาฬิกาปลุกเคยมีอาชีพคนรับจ้างปลุก หรือในสมัยที่รถม้ายังเป็นยานพาหนะหลักอาชีพผลิตแส้ม้าเคยได้รับความนิยม เคาเตอร์ธนาคารลดลงเมื่อมี ATM และ Internet Banking เข้ามาแทนที่ แม้แต่อุปกรณ์ เครื่องมือหลายอย่างก็หายไปตามกาลเวลา เช่น เครื่องพิมพ์ดีด (Typewriter) โทรศัพท์สาธารณะ / ตู้โทรศัพท์ (Payphone) เครื่องเล่นเพลงพกพา (Portable Music Player) แผ่นซีดี (Compact Disc - CD) เครื่องเล่นดีวีดี (DVD Player) แล้วจากปี ค.ศ.2023 อะไรจะหายไปอีก? 

งานเสวนา Thai PBS World Forum "AI and the future of newsroom" วันอังคารที่ 28 พฤศจิกายน 2566 ได้นำเสนออาชีพที่ AI สามารถทำงานแทนได้แล้วในปัจจุบัน มีดังนี้ 

1. SBI Sumishin ธนาคารออนไลน์อันดับ 1 ของญี่ปุ่นใช้ AI เข้ามาช่วยปล่อยสินเชื่อ ประเมินข้อมูลได้ทันที โดยคำนวณความเสี่ยงออกมาเป็น 0-100% ช่วยลดงานพนักงานธนาคารได้ รวมทั้ง ข้อมูลจากหนังสือ ฉลาดกว่า AI โดยอาราอิ โนริโกะ ยังนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับ Fintech ในประเทศญี่ปุ่น และธนาคารมากกว่า 100 แห่ง ที่นำ AI มาใช้ ตั้งแต่ระบบตรวจสอบความน่าเชื่อถือก่อนอนุมัติสินเชื่อของธนาคาร Japan Net หรือธนาคารโยโกฮาม่า ให้บริการในการทำธุรกรรมทางการเงิน การเปิดบัญชี กู้เงิน และอื่น ๆ โดยใช้ระบบ AI และธนาคารมิซุโฮะได้ประกาศการใช้บล็อกเชนเพื่อทำธุรกรรมทางการค้าตั้งแต่การออกตราสาร จนถึงการส่งบัญชีเพื่อการค้า เป็นต้น

2. บริษัท Buoy Health บริษัทด้านสุขภาพดิจิทัลในบอสตันที่ใช้เทคโนโลยี AI ให้บริการทางคลินิกส่วนบุคคล ได้ใช้ Chatbot AI มาวินิจฉัยโรคจากอาการของผู้ป่วย โดยบริษัท Buoy พัฒนาขึ้นจาก Harvard Innovation Labs มีทีมแพทย์และนักวิทยาศาสตร์ด้านข้อมูลเป็นผู้ดูแล และสถาบัน Houston Methodist Research Institute ได้คิดค้น AI มาประเมินความเสี่ยงของโรคมะเร็งเต้านม ซึ่งมีความแม่นยำถึง 99% รวมทั้งในโรงพยาบาลหลายแห่งในประเทศญี่ปุ่นมีเครื่องวินิจฉัยโรครังสีที่แม่นยำ ทำให้อาชีพรังสีแพทย์อาจจะถูกแทนที่ด้วย AI เช่นกัน

3. บริษัท Amazon หนึ่งในบริษัทอีคอมเมิร์ซและเทคโนโลยีที่ใหญ่ที่สุดในโลก ให้บริการพื้นที่การซื้อขายออนไลน์ขนาดใหญ่และสินค้าหลากหลายประเภท ได้ใช้ AI มาช่วยแนะนำสินค้าให้ลูกค้า แทนพนักงาน E-Commerce โดยศึกษาความสนใจของลูกค้าจากประวัติการท่องเว็บ

4. แบรนด์ H&M (Hennes & Mauritz AB) เป็นบริษัทร้านขายเสื้อผ้าและสินค้าแฟชั่นจากประเทศสวีเดน ใช้ AI เข้ามาวิเคราะห์ข้อมูลสินค้าจากใบเสร็จร้าน แต้มในบัตรสมาชิก และอื่น ๆ เพื่อวิเคราะห์และประมวลผลความนิยมที่ลูกค้าซื้อ และคำนวณแนวโน้มแฟชั่นที่จะเกิดขึ้นใหม่

5.  ค่าย 20th Century Studios (20th Century Fox) บริษัทสตูดิโอภาพยนตร์ที่สำคัญในอุตสาหกรรมภาพยนตร์ ได้ทดลองใช้ IBM Watson ตัดต่อ Trailer ภาพยนต์เรื่อง Morgan ซึ่งเป็นหนังสยองขวัญ โดยให้ AI วิเคราะห์ข้อมูลจากภาพยนตร์แนวเดียวกันกว่า 100 เรื่อง จน AI เข้าใจเสียง ฉาก อารมณ์ โทนสี และสามารถตัดต่อเสร็จได้ภายในวันเดียว ซึ่งช่วยลดงานสายโปรดักชัน

6.  บริษัท Google เป็นบริษัททางเทคโนโลยีเกี่ยวกับการค้นหาและเทคโนโลยีสารสนเทศ ทำโปรเจกต์ Magenta ขึ้นมาเพื่อสร้างงานดนตรีและศิลปะจาก AI โดยเฉพาะ อีกทั้ง Sony และ Spotify ได้ทดลองนำ AI มาใช้แต่งเพลง

นอกจากนั้น ฉันยังได้รวบรวมอาชีพที่กำลังจะหายไป และอาชีพที่น่าจะยังคงอยู่จากนักวิจัยมหาวิทยาลัย Oxford คือ คุณ Carl Benedikt Frey& Michael A. Osborne (2017)  และ Yutaka Matsuo ผู้เขียน Jinkouchinou wa ningen wo koweru ka หรือปัญญาประดิษฐ์มีความสามารถเหนือมนุษย์งั้นหรือ (อ้างใน อาราอิ โนริโกะ จากผู้เขียนฉลาดกว่า AI) ที่คาดการณ์ว่า ในระหว่าง 10-20 ปีข้างหน้า จะมี 25 อาชีพที่จะหายไป และ 25 อาชีพ ที่น่าจะยังคงอยู่ ดังนี้

ลำดับ	25 อาชีพที่จะหายไป	25 อาชีพที่น่าจะยังคงอยู่
1	งานขายสินค้าทางโทรศัพท์	นักบำบัดด้านสันทนาการ
2	งานตรวจสอบและหาข้อมูลทะเบียนอสังหาริมทรัพย์	หัวหน้างานซ่อมบำรุง ติดตั้ง และซ่อม (เครื่องจักร) ระดับแนวหน้า
3	งานเย็บผ้า	ผู้รับผิดชอบการจัดการภาวะวิกฤติ
4	งานรวบรวม ประมวล และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยคอมพิวเตอร์	นักสังคมสงเคราะห์ด้านจิตเวชและยาเสพติด
5	งานตัวแทนบริษัทประกันภัย	นักโสตสัมผัสวิทยา
6	งานซ่อมนาฬิกา	นักกิจกรรมบำบัด
7	งานยกขนสินค้า	ทันตแพทย์จัดฟัน ช่างทันตกรรม
8	งานกรอกข้อมูลภาษี	นักสังคมสงเคราะห์ทางการแพทย์
9	ช่างอัดรูปจากกล้องฟิล์ม	ทันตแพทย์ศัลยกรรมช่องปาก
10	งานเปิดบัญชีธนาคาร	หัวหน้างานดับเพลิงและการป้องกันภัยระดับแนวหน้า
11	ผู้ช่วยบรรณารักษ์	นักโภชนาการ
12	พนักงานบันทึกข้อมูลลงคอมพิวเตอร์	ผู้จัดการสถานที่พักเช่นโรงแรม
13	งานผลิตและปรับแต่งนาฬิกา	นักออกแบบท่าเต้น
14	ตัวแทนเคลมประกันหรือทําสัญญาประกัน	วิศวกรขาย
15	พนักงานธุรการทั่วไปของบริษัทหลักทรัพย์	อายุรแพทย์ ศัลยแพทย์
16	เสมียนจัดการคำสั่งซื้อ	ผู้ประสานงานการศึกษา
17	เจ้าหน้าที่สินเชื่อ (เช่น สินเชื่อบ้าน สินเชื่อเพื่อการศึกษา และสินเชื่อรถยนต์ เป็นต้น)	นักจิตวิทยา
18	ผู้เชี่ยวชาญการประเมินราคาประกันรถยนต์	ตำรวจ สายสืบระดับแนวหน้า
19	ผู้ตัดสินการแข่งกีฬา	ทันตแพทย์
20	พนักงานเคาน์เตอร์ธนาคาร	คุณครูโรงเรียนประถม (ไม่นับการศึกษาพิเศษ)
21	ช่างสลักโลหะ ไม้ ยาง	นักวิทยาศาสตร์การแพทย์ (ไม่นับนักระบาดวิทยา)
22	ผู้ควบคุมการบรรจุสินค้า บรรจุภัณฑ์	ผู้ควบคุมด้านการศึกษาในโรงเรียนประถมและมัธยมต้น
23	งานฝ่ายจัดหา (ผู้ช่วยฝ่ายจัดซื้อ)	แพทย์รักษาโรคเท้า
24	งานรับออร์เดอร์ขนส่ง รับฝากสินค้า	จิตแพทย์คลินิก ที่ปรึกษา ที่ปรึกษาในโรงเรียน
25	งานควบคุมเครื่องเจาะ เครื่องไสโลหะ พลาสติก	ที่ปรึกษาด้านสุขภาพจิต

เมื่อวิเคราะห์จากรูปแบบการทำงาน จะพบว่า (1) งานประเภทต้องทำตามกฎ เช่น งานยกขนสินค้า ผู้ตัดสินการแข่งกีฬา ผู้ควบคุมการบรรจุสินค้า บรรจุภัณฑ์ งานควบคุมเครื่องเจาะ และ (2) งานประเภททำงานในออฟฟิศ (White collar) สามารถทดแทนด้วยปัญญาประดิษฐ์ได้ แสดงให้เห็นว่า นวัตกรรมทำให้เกิดการแบ่งแยกประเภทแรงงาน และมีส่วนต่อการปรับเปลี่ยนอัตราค่าแรงในอนาคต เพราะบางอาชีพสามารถชดเชยได้ด้วย AI

นอกจากนั้น ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัย Oxford ยังคาดการณ์เพิ่มเติมว่า ประเภทงานอีกกว่า 702 งาน ในสหรัฐอเมริกากำลังจะหายไป เพราะคอมพิวเตอร์สามารถช่วยลดต้นทุนการทำงานและลดปริมาณงานของคนได้ อีกทั้งยังเพิ่มขีดความสามารถด้านการผลิตในระดับนานาชาติได้มีประสิทธิภาพมากกว่า แต่ศักยภาพเหล่านั้นยังมีข้อจำกัด เนื่องจาก AI ทำงานผ่านกระบวนการแปรผลข้อมูลที่ได้รับเท่านั้น (Machine Learning) ยังไม่สามารถออกแบบ คิดวิเคราะห์ได้เอง มนุษย์ยังต้องเป็นผู้ตั้งโจทย์ให้ AI ทำงาน ทำให้ AI ยังไม่สามารถทดแทนมนุษย์ได้ 100%

ดังนั้น สิ่งสำคัญสำหรับการปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้คือ การรู้เท่าทันขีดจำกัดและการพัฒนาความสามารถของ AI ให้ตอบโจทย์การทำงานเพื่อช่วยลดภาระงานและทดแทนสิ่งที่มนุษย์ทำไม่ได้หรือขาดแคลน และรับผิดชอบสิ่งที่มนุษย์ทำได้ดีเพื่ออยู่ในโลกแห่งการสร้างสรรค์นี้ต่อไป ในบทถัดไป ฉันจะเข้าสู่เนื้อหาเกี่ยวกับศักยภาพของมนุษย์ที่ AI ทำแทนไม่ได้ และการพัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับโลกในอนาคต

อ่านทั้งหมดที่ NEO ACADEMY 2024 OFFICIAL ANNUAL E-BOOK